Бемориҳои ханҷара дар кормандони касбҳои овоз ва нутқ

Мақсад: омӯзиши хусусиятҳои бемориҳои асосии гӯшу гулӯ ва бинӣ дар шахсоне, ки ба касбҳои овозӣ ва нутқ машғуланд ва таҳлили муқоисавии паҳншавӣ, омилҳои хавф ва зуҳуроти клиникии онҳо. Мавод ва усулҳо: дар клиникаи ЛОР-и Маркази миллии тиббии «Шифобахш» дар маҷмӯъ 163 нафар (78 зан ва 85 мард), ки ба касбҳои овозӣ ва нутқ шуғул, ки гирифтори бемориҳои функсионалӣ ва органикии ханҷара буданд, муоина шуданд. Синну соли миёнаи беморон 36,5 сол буд. Беморон аз рӯи паҳншавии бемории ханҷара дар овозхонҳо (гурӯҳи асосӣ) ва касбҳои суханронӣ (гурӯҳи муқоисавӣ) ба ду гурӯҳ тақсим карда шуданд. Ҳамаи кормандон аз муоинаи умумии ЛОР, ларингоскопияи видеостробоскопӣ ва сабти овоз гузаронида шуданд. Натиҷаҳо: интихоб аз рӯи касб ба овозхонҳо (вокалисто) ва сухангӯйҳо, аз ҷумла муаллимон, актёрҳо ва мурабиёни кӯдакон, инчунин шахсони алоҳидаи дигар касбҳо (соҳибхоназанҳо, ронандагон, корга рони чакана ва ғайра) тақсим карда шуданд. Ташхисҳои маъмултарин дар байни овозхонҳо бемориҳои функсионалии ханҷара, ба монанди дисфонияи гипотоникӣ ва гипертоникӣ буданд. Ба бемориҳои органикии ханҷара ларингитҳои шадид ва музмин дохил мешаванд. Дар байни логопедҳо мо пеш аз ҳама бемориҳои органикии ханҷара, аз қабили ларингит шадид ва музмин ва салилаҳои чинҳои овозро мушоҳида кардем. Бемориҳои функсионалӣ дисфонияи гипотоникӣ ва гипертоникӣ ва афонияи функсионалӣ буданд. Хулоса: дар клиникаи ЛОР шахсони алоҳидаи касбҳои овозӣ, аз ҷумла овозхонҳо, дикторҳо, лекторҳо ва муаллимонро мушоҳида кардем. Ихтитлолҳои маъмултарини ханҷара дар ин беморон дисфонияи функсионалии гипо ва гипертоникӣ, инчунин фонастения буданд. Тағйироти назарраси морфологӣ гиреҳҳои овозӣ, ларингитҳои катаралӣ ва музмин, хуншории чинҳои овозӣ ро дар бар мегирифтанд. Натиҷаҳое, ки ёфта шуданд аҳамияти пешгирӣ ва табобати саривақтии бемориҳои ханҷараро, махсусан дар касбҳое, ки сарбории баланди овозро талаб мекунанд, нишон доданд.

1. Przysiezny PE, Przysiezny LT. Work related voice disorder. Braz J Otorhinolaryngol. 2015 Mar Apr;81(2):202 11. doi: 10.1016/j.bjorl.2014.03.003.

2. Zabret M, HočevarBoltežar I, ŠeregBahar M. The Importance of The Occupational Vocal Load for The Occurence and Treatment of Organic Voice Disorders. ZdrVarst. 2018 Jan 5;57(1):17-24. doi: 10.2478/sjph-2018-0003.

3. Wilson, P. H. (2013). Actors, singers, real jobs and “day jobs”: A meta analysis of occupational voice health hazards. In: Hughes, D. and Callaghan, J., eds. 8th International Congress of Voice Teachers, 2013 Brisbane, Australia. ICVT, 251.

4. Brattle MM, Rosov DE. Care of the Professional Voice. Int J Head NescSurg 2022;13(1):18-26.

5. Boltežar L, ŠeregBahar M. Voice Disorders in Occupations with Vocal Load in Slovenia. ZdrVarst. 2014 Dec;53(4):304 10. doi: 10.2478/sjph-2014-0033.

6. Осипенко Е.В., Котельникова Н.М., Кривых Ю.С. Комплексная реабилитация лиц с нарушениями голоса с использованием биологической обратной связи. Таврический медико-биологический вестник. 2017;20(3):159-167.

7. Барабанов Р.Е., Леонов Б.И.. “Реабилитация пациентов со стойкими функциональными нарушениями голоса” Вестник по педагогике и психологии Южной Сибири. 2018;(2):112-123.

8. Василенко Ю.С. Голос. Фониатрические аспекты Москва:Дипак, 2013:394 Vasilenko Yu.S. Voice. Phoniatric aspects Moscow: Deepak, 2013:394. (In Russ.).

9. Kwok M, Eslick GD. The Impact of Vocal and Laryngeal Pathologies Among Professional Singers: A Meta analysis. J Voice. 2019 Jan;33(1):58-65. doi: 10.1016/j.jvoice.2017.09.002. Epub 2018 Mar 6. PMID: 29523383.

10. Жулина Е.В., Парушева Е.А. Логопедическая работа с детьми раннего возраста Проблемы современного педагогического образования. 2023;81(4):156-159.

11. Родькина В. А. Функциональные нарушения голоса в практике логопеда фонопеда. Научно методический электронный журнал «Концепт». 2019;12:94-99.

12. Степанова Ю.Е., Готовяхина Т.В., Корнеенков А.А., Корень Е.Е. Комплексное лечение дисфоний у лиц голосоречевых профессий. Вестник оториноларингологии. 2017;82(3):48-53. doi.org/10.17116/otorino201782348-53

13. Morawska J, Niebudek Bogusz E. Risk factors and prevalence of voice disorders in different occupational groups – a review of literature. Otorynolaryngologia2017, 16(3): 94-102.

14. Исмоилова М.А., Муродова П.Ф. Маҳмуд назаров М.И. Распространённость и характер заболеваний гортани по данным обращаемости. Материалы научно практической конференции (67 годичной) посвящённой 80 летию ТГМУ. 2019;(1):227-229

15. Исмоилова М.А., Муродова П.Ф. Холматов Д.И., Аъзамова С.Д. Комплексная терапия функциональных заболеваний гортани с при менением аккупунктурной рефлексотерапии. Материалы республиканской научно практической конференции посвящённой 60 летию НМЦ РТ «Шифобахш». Душанбе. 2024;55–56.